Σκοπος

«Ερευνητική Ομάδα για τα Κοινά και την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία»

 

Τις τελευταίες δεκαετίες πληθαίνουν όλο και περισσότερο οι προσπάθειες για την υλοποίηση εναλλακτικών μορφών της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής, θεσμικής, πολιτιστικής, εκπαιδευτικής και τεχνολογικής οργάνωσης, από την τοπική έως την παγκόσμια κλίμακα, προσπάθειες που εντάσσονται σε μία ευρύτατη δυναμική γνωστή πλέον ως Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία.

Μεταξύ των οραμάτων αυτών των εναλλακτικών μορφών οργάνωσης συγκαταλέγονται η επαναθεμελίωση της οικονομίας (παραγωγή, ανταλλαγή, κατανάλωση) σε δίκαιες και ισότιμες κοινωνικές σχέσεις, η εδραίωση και διεύρυνση των Κοινών, η άμεση δημοκρατία, η καταπολέμηση κάθε είδους σχέσεων εξουσίας, η ανάδειξη και ο σεβασμός της διαφοράς, η αλληλεγγύη και η συνεργασία, η επένδυση στην κοινωνία και τον πολιτισμό της, η ευημερία του καθενός και της καθεμιάς σε όλα τα επίπεδα (δημιουργικότητας, κοινωνικών σχέσεων, προσφοράς στην κοινότητα, υγείας, υλικών αναγκών) και ο σεβασμός της οικολογικής ισορροπίας.

Γίνεται φανερό ότι η στοχοθεσία των προσπαθειών αυτών μεταβάλλει τα ισχύοντα πρότυπα κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης, μεταβολή που δεν μπορεί παρά να αντικατοπτρίζεται και στην επιστημονική προσέγγιση των πρακτικών που αναπτύσσονται. Το επιστημονικό ενδιαφέρον, δηλαδή, έγκειται στην αμφισβήτηση του κρατούντος προτύπου της κυριαρχίας των αγορών, του ανταγωνισμού και της εμπορευματοποιημένης εργασίας ως οργανωτικών αρχών, της ανταλλακτικής αξίας και της μεγιστοποίησης των κερδών ως αξιολογικών κριτηρίων των κοινωνικών διεργασιών, και του μεθοδολογικού ατομικισμού και της εργαλειακότητας ως κεντρικών μεθοδολογικών αρχών. Αντί αυτών καλούμαστε ως επιστήμονες να διερευνήσουμε, να αξιοποιήσουμε και εν τέλει να αξιολογήσουμε τις αρχές της συνεργατικότητας, της αλληλεγγύης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, καθώς και τις έννοιες της αξίας χρήσης και των Κοινών, με απώτερα τελολογικά κριτήρια την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών και τη συμβίωση με το φυσικό περιβάλλον.

Ως επιστήμονες στεκόμαστε κριτικά απέναντι στις κοινωνικές διεργασίες και δεν θεωρούμε ότι οι παραπάνω αρχές και έννοιες αποτελούν a priori πανάκεια. Αναγνωρίζουμε, ωστόσο, ότι οι προσπάθειες αυτές στην τρέχουσα συγκυρία, ως απάντηση της κοινωνίας – και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο – στην κρίση διαρκείας (οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική) που τείνει να μετατραπεί από κατάσταση εξαίρεσης σε κανονικότητα, προβάλλουν μία εναλλακτική αντίληψη για την κοινωνική οργάνωση, η οποία πάρα τη βαθιά ιστορικότητα της έχει μείνει σε μεγάλο βαθμό επιστημονικά ανεξερεύνητη, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Θεωρούμε λοιπόν, ότι αξίζει την προσοχή μας αφού και για εμάς σκοπός της επιστήμης είναι η προαγωγή της ανθρώπινης γνώσης και κριτικής σκέψης ως αυταξίας αλλά και η επιστημονική συμβολή στις προσπάθειες ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών και τελικά της ευζωίας.

Άλλωστε, η αλλαγή προτύπων και παραδείγματος που επιφέρουν οι προσπάθειες αυτές θέτει πολλές και πολλούς από εμάς αλλά και ολόκληρους επιστημονικούς κλάδους ενώπιον μιας – τουλάχιστον επιστημολογικά και μεθοδολογικά – terra incognita, την οποία καλούμαστε να χαρτογραφήσουμε. Απορρίπτοντας συνειδητά τη στείρα εργαλειακότητα και εξειδίκευση, η οποία έχει συχνά ως αποτέλεσμα τους παράλληλους μονόλογους μεταξύ των διαφόρων επιστημών ή ακόμη και τομέων εντός της ίδιας επιστήμης, επιδιώκουμε τη συνεργασία και τη διεπιστημονικότητα όχι απλώς ως μεθοδολογικά εργαλεία αλλά ως πρότυπα επιστημονικής έρευνας. Και τούτο γιατί αποτελεί βασική κοινή πεποίθηση όλων μας ότι η επιστημονική γνώση και ανάλυση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα «Κοινά» της ανθρωπότητας. Για αυτό και εμείς στην εσωτερική μας λειτουργία υιοθετούμε και ενσωματώνουμε στην πρακτική μας μια σειρά από αρχές και αξίες, όπως η συλλογικότητα, η ισοτιμία, η δημοκρατία, η αμοιβαιότητα και η ανοιχτή λειτουργία.

Με βάση το πλαίσιο αυτό επιστήμονες από τα πεδία – μέχρι στιγμής – της νομικής, των οικονομικών, των πολιτικών επιστημών, της κοινωνιολογίας, της ανθρωπολογίας, της ανθρωπογεωγραφίας, της χωρικής ανάπτυξης, της εκπαίδευσης και της παιδαγωγικής συναντηθήκαμε σε αυτή την ερευνητική ομάδα θεωρώντας ότι η επιστημονική κοινότητα και ειδικότερα το Πανεπιστήμιο μπορεί και πρέπει να παίξει ενεργό ρόλο αναλύοντας κριτικά τα προαναφερόμενα φαινόμενα, αλλά και παρεμβαίνοντας ενεργά στη διαμόρφωσή τους, με την ελπίδα η προσπάθεια μας να πλαισιωθεί και από συναδέλφους περισσότερων επιστημονικών πεδίων, που συμμερίζονται τους προβληματισμούς και τις αρχές λειτουργίας μας. Άλλωστε – τουλάχιστον για τις κοινωνικές επιστήμες – το μόνο πεδίο εντός του οποίου μπορούμε να κατανοήσουμε τη σημασία των επιστημονικών μας θέσεων δεν είναι άλλο από την ίδια την κοινωνία.

 

Σκοποί της ερευνητικής ομάδας

• Η διεπιστημονική έρευνα, η διδασκαλία και η οργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων που αφορούν στις πολλαπλές διαστάσεις και πρακτικές της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και γενικότερα των Κοινών.

 

• Η κάθε μορφής συνεργασία στο εσωτερικό και εξωτερικό με άλλες ερευνητικές ομάδες, εγχειρήματα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, εφόσον οι επιστημονικοί και στρατηγικοί στόχοι τους συνάδουν με αυτούς της ερευνητικής ομάδας.

 

• Η παρέμβαση σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα που εμπίπτουν στα αντικείμενα δραστηριότητας της ερευνητικής ομάδας.

 

 

Επικοινωνία: https://commonsseauth.wordpress.com/